در سالهای اخیر، ترس و نگرانی عمومی در مورد پرتوهای ساطع شده از تلفنهای همراه به طرح نظریههای متعددی درباره تأثیّرات این پرتوتابی بر سلامتی منجر شده است. ادعاهایی مثل خطر بالای سرطان مغز یا تولد کودکان آسیبدیده از مادران استفادهکننده از موبایل، با تحقیقات علمی مردود اعلام شدهاند و آنهایی که نگران کباب شدن مغزهایشان هستند میتوانند آسوده باشند اما تحقیقات و روشهای دیگری را که موبایل ممکن است بر سلامتی اثر سوء داشته باشد ـ و احتمالاً نه آنطور که شما فکر میکنید ـ مطرح کردهاند.
موبایل کثیف آقای دکتر !
تحقیقات جدید حاکی از آن است که تهدیدهای مربوط به تلفن همراه از تلفنهای خود افراد ناشی نمیشوند، بلکه مربوطه موبایلهای پزشکانشان میباشند. طبق تحقیقی در ترکیه، در موبایل 200 نفر شاغل در بیمارستانها، میکروبهایی شناسایی شد که برای سلامتی انسان خطرناکاند. دیده شد که 5/94 درصد موبایلهای مورد بررسی آلوده به باکتری بودند و بدتر اینکه بعضی از این باکتریها نسبت به آنتیبیوتیکهای معمول مقاوم بودند. با این وجود محققان دریافتند که تنها 10درصد پزشکان و شاغلان بهداشتی درمانی، طبق یک روال مشخص موبایلشان را تمیز میکردند. تحقیق مشابهی در آریزونا، همین نتایج را نشان داد. راه حل ارایه شده برای این مشکل استفاده از یک دستمال یا اسپری ضدعفونی کننده برای حداقل یک یا دوبار در روز اعلام شد.
وقتی بلایای ناشی از موبایل، به دل جاده میزنند !
وقتی پرتوهای ساطع شده از موبایل برای آسیب مغزی کافی نباشد، خود مکالمات این وظیفه را انجام میدهند! محققین دانشگاه کارنگی ملون امواج مغزی رانندگان استفاده کننده از موبایل را بررسی کرده و دریافتند که تنها گوش دادن به یک مکالمه 37 درصد فعالیّت مغزی اختصاص داده شده به رانندگی را کاهش میدهد. کیفیت رانندگی نیز کاهش چشمگیری را نشان میدهد. 80 درصد رانندگان اذعان میکنند که حین رانندگی مکالمه تلفنی داشتهاند و حتی 40 درصد افراد بررسی شده گفتهاند توسط راننده دیگری که در حال مکالمه تلفنی بوده مورد اصابت قرار گرفتهاند یا نزدیک بوده تصادف کنند. حتی تلفنهای هندزفری در رانندگی ناامن و خطرناک مؤثّر و مقصر بودهاند. طبق تحقیقی که در سال 2005 توسط یک شرکت بیمه پوشش دهنده حوادث جادهای انجام شد، رانندگان استفاده کننده از موبایل حتی با هندزفری چهار برابر بیشتر در خطر حادثه منجر به آسیب بودهاند.
راه رفتن و حرف زدن : یک فاجعه ترافیکی دیگر !
فقط افراد پشت فرمان نیستند که در خطر یک تصادف مربوط به موبایل قرار دارند. یک تحقیق انجام شده روی اطفال نشان داد که اگر کودکان در حال مکالمه با موبایل باشند، بسیار بیشتر از بزرگسالان با حواسپرتی از خیابان رد میشوند ! 77 کودک 10 و 11 ساله مورد تحقیق قرار گرفتند و دیده شد که میزان توجه به علایم ترافیکی حتی نگاه کردن به چپ و راست 20 درصد کاهش داشته و خطر تصادف با یک ماشین 43 درصد افزایش داشته است. با شایع و همهگیر شدن استفاده از موبایل بین دانشآموزان آمریکایی، به نسبت 10 سال قبل، این مسأله بیشتر نگرانکننده است. بعضی از تحقیقات اولیه حاکی از آن است که حتی بزرگسالان حین راه رفتن و مکالمه با موبایل تمرکز خود را از دست میدهند. هرچند که آنها با احتمال بیشتر از تصادفات احتراز و دوری میکنند و بیشتر از کودکان مراقب خود هستند.
احساس ارتعاش «کاذب»
احساس ارتعاش کاذب توسط کاربران معتاد به موبایل میتواند از اثرات سوء جنبی آزاردهنده این حوزه باشد. هرچند در مقایسه با جدیّت و خطر تصادف با ماشین، از اهمیّت کمتری برخوردار است. بسیاری از کاربران موبایل، حتی وقتی که تلفنشان در حالت بیصدا قرار داشت، ذکر کردند که ارتعاش احساس میکردند. دکتر بار، استاد دانشگاهی در نیویورک میگوید : « وقتی زیاد از موبایل استفاده کنید، تبدیل به بخشی از شما میشود. انگار که در طول روز جوراب تنگی پوشیده باشید و وقتی آن را در میآورید، هنوز آن را روی پایتان احساس میکنید. » افراد عادت میکنند شدتهای کمتری از ارتعاش را تشخیص دهند تا بهتر و سریعتر پاسخ دهند. با تکرار این امر رابطه بین اعصاب محیطی و مغز قویتر میشود و به پاسخ اتوماتیک و خود به خود کمک میکند. این تکرار باعث میشود که گاهی این پاسخ اتوماتیک به محرکی داده شود که اصلاً وجود خارجی ندارد.
SMS زدن برای انگشتتان هزینه دارد !
آسیبهای وارده ناشی از استفاده از موبایل، انگشتانتان را هم درگیر میکنند. زخمها و تاولهایی که افراد به علت تایپ کردن و اساماس زدن زیاد درگیر آنها میشوند، گاهی « انگشت تمشکی » نامیده میشوند. هرچند به نظر میرسد درد و زخم انگشتان پدیدهای جدید باشد. متخصصان معتقدند که توضیحی منطقی برای این دردسر دنیای مدرن وجود دارد. طبق نظر محققان، این زخمها و دردها، ناشی از آسیبهای استرسی تکرار شونده میباشند. درد، کرختی و احساس ناراحتی در نوک انگشتان به علت استفاده بیش از حد از آنها، این آسیبها اغلب جزیی هستند اما گاهی به مشکلات جدّی درمانی منجر میگردند. یک ارتوپد ذکر میکند که بیماران متعددی داشته که از درد در ناحیه تاندون انگشتان دست شکایت داشتهاند و گاهی به یک تراپیست ارجاع داده شده یا تحت درمان دارویی قرار گرفته یا حتی گاهی تحت عمل جراحی قرار گرفتهاند.
نسبت به موبایلتان حساسیت و آلرژی دارید؟
افرادی که نسبت به فلزات خاص، مثل نیکل، آلرژی دارند، ممکن است دچار اثر سوء دیگری ناشی از موبایلشان، به شکل یک درماتیت تماسی شوند. این مشکل در سالهای اخیر به طور فزاینده دیده شده است. نیکل فلزی است که در محصولات متنوعی مثل زیورآلات، قلاب کمربند و بندساعت به طور گسترده به کار میرود. این فلز شایعترین علت درماتیت تماسی در جهان مدرن میباشد. علایم واکنش به نیکل از یک قرمزی ساده تا امراض واضح پوستی یا حتّی تاول متغیر میباشند. تحقیقی که در سال 2008 در کانادا انجام شد 22 مدل موبایل از نظر وجود فلز نیکل در آنها بررسی شدند. دیده شد که 10 مدل ـ اغلب در اطراف دکمه منو، نزدیک محل آرم مدل، اطراف حاشیه صفحه گوشی یا روی بخشی از گوشی که رنگ آن ساییده شده ـ حاوی این فلز بودند.
خطرات صدای بلند موسیقی
بسیار خب! قبول که نمیتوان تقصیر آسیبهای ناشی از صدای بلند موسیقی را به گردن تلفنهای همراه انداخت اما با پیشرفت تکنولوژی و جمع و جور شدن تمامی جعبه ابزار مورد نیاز ما در یک وسیله واحد، تعداد رو به رشدی از افراد از موبایلشان برای ذخیره و اجرای موسیقی مورد علاقهشان استفاده میکنند. تنها مشکل؟! اینکه ممکن است به این موسیقی با صدای بلند گوش داده شود.
طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها در آمریکا، حدود 5/12 کودکان و نوجوانان بین 6 تا 19 سال از آسیب دایمی شنوایی ناشی از صدای بلند رنج میبرند. در مجموع، این میزان بیش از 30 میلیون نفر از مردم را شامل میشود. صدای بلندتر از 85 دسیبل به شنوایی آسیب میزنند. مکالمه معمولی حدود 60 دسیبل شدت صوتی دارد و گوشیهای استریوی موبایلهای ما اغلب تا 100 دسیبل شدت صوتی خروجی دارند. خوشبختانه، این آسیب خاص به راحتی قابل اجتناب است. خیلی راحت با کم کردن صدای موسیقی میتوان از مواجهه مزمن با صدای بلند پرهیز کرد و همچنان مکالمات را با صدای واضح و بلند شنید.
منبع:
بیکایی، سید محمّد مهدی، (abc news) (1388)،7 تاثّیر منفی موبایل بر سلامت،هفته نامه سلامت (زندگی ایمن)شماره 214.