برتری ارزشیابی تکوینی بر ارزشیابی پایانی
فرزانه صدقی
هشتاد سال است که مقیاس مورد استفاده‌ی آموزش و پرورش کشور ما، مقیاس فاصله‌ای صفر تا 20 بوده و معلمان نتایج امتحان‌ها را براساس این مقیاس به دانش‌آموزان و والدین بازخورد داده‌اند. اما به دلیل تطبیق نداشتن این نظام ارزشیابی با رویکرد یاددهی و یادگیری، این شیوه در زندگی روزمره‌ی دانش آموزان چندان کاربردی نداشته است. امروزه این روش سنتی دیگر در کشورهای جهان متداول نیست در کشور ما نیز با ابلاغ آیین نامه‌ی جدید امتحانات دانش‌آموزان از سوی رئیس جمهور و تصویب این ماده‌ی قانونی توسط شورای عالی آموزش و پرورش تحول جدی در نظام تعلیم و تربیت آموزش و پرورش ایجاد شد به طوری که آیین نامه‌ی جدید امتحانات ...
دانش‌آموزان سال گذشته برای نخستین بار با نقاط قوت و کاستی‌هایش در مدارس سراسر کشور اجرایی شد اما به دلیل اطلاع رسانی نکردن به هنگام مدیران و معلمان به اولیا و دانش‌آموزان این طرح با مشکل‌های زیادی مواجه شد.
به گزارش خبرنگار نگاه، مدیر کل دفتر آموزش و پرورش راهنمایی تحصیلی وزارت آموزش و پرورش معتقد است که امروزه ارزشیابی تکوینی معتبرتر از ارزشیابی پایانی است او بها دادن و ارزش دادن بیشتر به ارزشیابی‌های تکوینی در طول سال را یکی از اهداف تدوین این آیین‌نامه برشمرد و گفت: ارزشیابی که در طول سال مربوط به پژوهش، کارهای تحقیقاتی و فعالیت‌های علمی دانش‌آموزان باشد از ارزش بیشتری برخوردار است زیرا منشأ فکر خوبی از عملکرد یک دانش‌آموز در طول یک سال تحصیلی است.
منوچهر فضلی‌خانی افزود: همچنین در کتاب‌های جدید نیز بیشتر به ارزشیابی‌های تکوینی توجه شده است.
* حذف امتحان نهایی
مدیر کل دفتر آموزش و پرورش راهنمایی تحصیلی وزارت آموزش و پرورش به حذف امتحان نهایی در آیین‌نامه اشاره کرد و گفت: در گذشته سؤال و آزمون امتحان نهایی دانش‌آموزان راهنمایی در استان‌ها طراحی می‌شد و دانش‌آموزان باید در حوزه‌های مشخص شده امتحان می‌دادند. همچنین اوراق امتحانی نیز در این مراکز به صورت متمرکز تصحیح می شد اما از سال گذشته با اجرای این آیین‌نامه، امتحان نهایی دانش‌آموزان راهنمایی حذف شد فقط سؤال امتحانات هماهنگ از سوی استان‌ها طراحی شد اما تصحیح اوراق توسط معلمان مربوط همان مدرسه انجام شد.
وی با تأکید بر مزایای اجرای این طرح یادآور شد: معمولاً در امتحانات نهایی دانش‌آموزان با اضطراب و استرس زیادی مواجه‌اند و به دلیل جا به جایی دانش‌آموزان و رفتن آنان به مدارس دیگر، کنده شدن سربرگ امتحان‌ها، تصحیح اوراق توسط معلمان دیگر، ما تا به حال شاهد افت تحصیلی دانش‌آموزان در این مقطع بوده‌ایم اما با اجرای این آیین‌نامه، بخش قابل توجهی از اضطراب و استرس دانش‌آموزان کاهش یافت و معلمان با آرامش خاطر بیشتری در جلسه امتحانات حضور یافتند.
* نمره‌ی انضباط کیفی می شود
فضلی‌خانی همچنین به کیفی شدن نمره‌ی انضباط دانش‌آموزان اشاره کرد و گفت: در این آیین‌نامه ملاک نمره‌ی انضباط دانش‌آموزان نمره‌ی عددی صفر تا 20 نیست بلکه ملاک نمره به صورت کیفی و براساس رفتار و کردار دانش‌آموز توسط مدیران، معاونان، معلمان و اولیا با دادن نمره‌ی عالی، بسیار خوب و نیاز به راهنمایی و تلاش بیشتر، ارزیابی می شود.
* واگذاری یک نمره‌ی مستمر و تکوینی به اولیا
فضلی‌خانی همچنین به نقش اولیا در ارزشیابی تکوینی دانش‌آموزان تأکید کرد و افزود: براساس این آیین‌نامه یک نمره‌ی مستمر و تکوینی به اولیا دانش‌آموزان برای هر درس در نمره‌ی مستمر نوبت اول و دوم به منظور ارزیابی عملکرد رفتار دانش‌آموزان و حق قضاوت آنان در درس‌ها اختصاص داده شده است.
او تصریح کرد: اختصاص این نمره‌ی اولیا به دانش‌آموزان به منظور عملکرد مفاهیم حافظه‌ای و دانش‌آموزان این مقطع نیست بلکه به منظور عملکرد کردار و رفتار دانش‌آموزان در خصوص هر درس است.
او یادآور شد: هم‌اکنون دستورالعمل این آیین‌نامه در خصوص واگذاری یک نمره‌ی مستمر و تکوینی به اولیا برای ارسال به مدارس آماده شده تا مدیران و معلمان از اجرای این آیین‌نامه مطلع شوند.
* تأثیر نمره‌ی ارزشیابی تکوینی نوبت دوم در امتحانات
همچنین مدیر کل دفتر آموزش و پرورش راهنمایی تحصیلی وزارت آموزش و پرورش از تأثیر نمره‌ی ارزشیابی تکوینی در امتحانات مرداد، شهریور و مهر خبر داد و بیان کرد: قبلاً دانش‌آموزی که در خرداد ماه تجدید می‌شد نمی‌توانست از امتحانات تکوینی و مستمر خود استفاده کند. اما امسال با ابلاغ آیین‌نامه‌ی جدید دانش‌آموزان می‌توانند نمره‌ی مستمر نوبت دوم خود را در امتحان‌های مرداد، شهریور و مهر دخالت دهند.
وی گفت: دانش‌آموزان باید به این نکته توجه کنند که در طول سال نمره‌ی خوبی کسب کنند زیرا نمره‌ی مستمر آن‌ها می‌تواند در امتحان پایانی آنان تأثیر مثبت یا منفی داشته باشد به عنوان مثال اگر دانش‌آموزی در شهریور ماه تجدید شود اما نمره‌ی تکوینی و مستمر نوبت دوم او خوب باشد، تأثیر مثبتی در کارنامه‌اش دارد و بالعکس اگر نمره‌ی خوبی در امتحان پایانی کسب کند اما نمره‌ی مستمرش بد باشد تأثیر منفی در کارنامه‌اش ایجاد خواهدشد.
فضلی خانی در پاسخ به این سؤال که چرا سال گذشته نمره‌ی منفی مستمر در کارنامه دانش‌آموزان تأثیر گذار نبود افزود: متأسفانه هم اکنون مدیران در اجرای بهتر این آیین نامه حساس نشده‌اند به گونه‌ای که سال گذشته اطلاع رسانی کافی در این خصوص از سوی آنان انجام نشد و دانش‌آموزان اطلاع نداشتند که تلاش آن‌ها طی یک سال اثر گذار خواهدبود. بنابراین در خرداد عده‌ای از دانش‌آموزان نمره‌ی مستمر پایینی کسب کردند. آموزش و پرورش برای حل این مشکل تأثیر نمره‌ی مستمر منفی را در کارنامه‌ی این دانش‌آموزان را در نظر گرفت.
* حذف نمره‌ی اعشاری
مدیر کل دفتر آموزش و پرورش راهنمایی تحصیلی وزارت آموزش و پرورش، همچنین در خصوص حذف نمره‌ی اعشاری 25/0، 5/0، 75/0 از کارنامه‌ی دانش‌آموزان نیز یادآور شد بنابراین آیین نامه، دیگر در کارنامه‌ی دانش‌آموزان این مقطع نمره‌ی اعشاری درج نخواهدشد و معلمان اختیار دارند براساس شناخت خود نمره‌ی کمتر یا زیادتر به دانش‌آموزان بدهند.
* تعاریف جدید ارزشیابی توصیفی
وی همچنین به تعاریف جدید این آیین نامه اشاره کرد و گفت: در اجرای این آیین نامه، تعاریف و رویکردهای جدیدی همچون ارزشیابی عملکردی، ارزشیابی گروهی، ارزشیابی باز (یعنی حق استفاده از منابع در ارزشیابی‌ها) و خود ارزیابی مطرح شده است.
* چند توصیه به مدیران
فضلی خانی ضمن شفاف سازی این آیین نامه چند نکته را به مدیران و معلمان، اولیا و دانش‌آموزان یادآور شد و گفت: معلمان و مدیران باید این آیین نامه را با دقت مطالعه کنند و بسترهای لازم را برای استقرار این آیین نامه فراهم کنند به عنوان مثال تلاش کنند سهم اولیا را به آنان واگذار کنند تا اولیا از این سهم بهره‌مند شوند. همچنین مدیران و معلمان باید اولیا و دانش‌آموزان را نسبت به این که ارزشیابی مستمر در طول سال مهم و در امتحانات تجدیدی تأثیر‌گذار است آگاه کنند.
او افزود: همچنین معلمان باید در طول سال فعالیت‌های مربوط به ارزشیابی‌های مستمر را جدی بگیرند و سعی بکنند ضمن ارایه‌ی تکلیف، در طول سال دانش‌آموزان را بر تلاش و فعالیت خارج از کلاس نیز تشویق کنند.
******
movafagh bashed
با سلام
از عنایت شما به مطالب این وبلاگ بسیار سپاسگزاریم.